Co to jest terapia metodą Tomatisa –
stymulacja audio-psycho-lingwistyczna
Profesor Alfred Tomatis (1920-2001) był francuskim otolaryngologiem. Od lat
40-tych XXw. prowadził badania nad funkcją narządu słuchu. Szczególnie
interesowała go zależność między sposobem słyszenia a jakością głosu. Na
podstawie swych badań sformułował trzy zasady, znane dziś jako trzy prawa
Tomatisa, o następującej treści.
1.
W głosie nie pojawiają się te częstotliwości, których nie słyszy ucho.
2.
Jeśli stworzymy narządowi słuchu możliwość usłyszenia brakujących
częstotliwości, to w głosie pojawią się one automatycznie.
3.
Systematyczny trening słuchowy pozwala na trwałą modyfikację głosu.
Efekt
zmiany jakości głosu pod wpływem zmiany sposobu słyszenia nazwany został
efektem Tomatisa. Prowadząc dalsze badania, Tomatis odkrył, że przy pomocy
odpowiedniego treningu słuchowego można skutecznie eliminować nie tylko
zaburzenia głosu, ale szereg innych zaburzeń, zarówno w sferze somatycznej, jak
emocjonalnej i językowej, jeśli zaburzenia te są spowodowane zaburzeniami
słuchania (czyli tzw. uwagi słuchowej). Mowa tu o „słuchaniu”, a nie
„słyszeniu”
· słyszenie
– to proces fizjologiczny, bierny, zależny od stanu obwodowej części narządu słuchu,
· słuchanie
– to proces psychiczny, aktywny, to umiejętność świadomego odbierania bodźców
słuchowych (umiejętność ich analizowania, selekcji) zależna w głównej mierze
od funkcjonowania ośrodkowych struktur układu słuchowego oraz przepływu informacji
między różnymi ośrodkami w mózgu.
Znając te współzależności
francuski otolaryngolog Alfred Tomatis opracował metodę usprawniania czynnego
słuchania. Umożliwił on osobom, u których stwierdzono zaburzenia uwagi
słuchowej trening prowadzący do poprawy słyszenia. Tomatis uważał, iż
szczególnie korzystne dla naszego organizmu są dźwięki zawierające wysokie
częstotliwości. Taką cechę mają pewne rodzaje muzyki, np. muzyka Mozarta lub
chorały gregoriańskie. Są one wykorzystywane w terapii Metodą Tomatisa.
Źródło zaburzeń uwagi
słuchowej może leżeć już we wczesnym dzieciństwie. Powstaniu tego
typu zaburzeń może sprzyjać częste lub przewlekłe zapalnie uszu. Ważną
przyczyną zaburzeń uwagi słuchowej mogą być silne przeżycia emocjonalne ,np.
śmierć rodzica, adopcja, pobyt w szpitalu, opóźniony rozwój mowy, uraz
emocjonalny na każdym etapie rozwoju, atmosfera rodzinna i osiągnięcia szkolne.
Objawy zaburzenia uwagi słuchowej:
- zaburzenia koncentracji uwagi
- nadwrażliwość na dźwięk
- błędna interpretacja pytań
- mylenie podobnie brzmiących słów
- konieczność powtarzania pytań
- monotonny głos
- ubogie słownictwo
- trudności z czytaniem i pisaniem
- niemuzykalność
- słaba koordynacja ruchowa i słabe
umiejętności sportowe - niewyraźne pismo
- mylenie strony lewej i prawej
- męczliwość
- nadaktywność
- tendencje depresyjne
- nadwrażliwość emocjonalna
- brak wiary w siebie
- nieśmiałość
- drażliwość
- wycofywanie się
Zastosowanie Metody Tomatisa:
U dzieci:
- problemy z koncentracją i uwagą
- dysleksja, dysgrafia, dyskalkulia
- trudności szkolne i fobie szkolne
- problemy z zapamiętywaniem informacji
- dysfunkcje związane z motoryką dużą i małą
- podwyższone napięcie i stany lękowe
- kłopoty z orientacją przestrzenną
- złe samopoczucie
- niska samoocena
- wady wymowy
- zakłócenia językowe
- zaburzenia afektywne
- zakłócenia psychomotoryczne
- trudności z nauką języków
- rudności w relacjach dziecko-rodzic
- problemy w rodzinach adopcyjnych
- zaburzenia
emocjonalne
U
dorosłych:
- Polepszeniu umiejętności komunikowania się.
- Zaburzenia mowy (jąkanie)
- Zaburzenia głosu spowodowane niewłaściwym używaniem głosu
- Łatwiejsze radzenie sobie ze stresem.
- Lepsza koncentracja uwagi.
- Szybsze i trwalsze zapamiętywanie.
- Skuteczniejsze uczenie się.
- Szybsze przyswajanie języków obcych – skrócenie czasu
nauki (poprawna płynność wypowiedzi). - Skuteczniejsza kontrola emocji.
- Lepsza umiejętność relaksowania się, odbudowy własnych
sił witalnych oraz większa wiara
w siebie.
Na czym polega Terapia
Metodą Tomatisa
Trening uwagi słuchowej poprzedzony jest szczegółową diagnozą określającą
rodzaj i zakres problemów dziecka.
1. Wywiad
z rodzicami/opiekunami dziecka.
2. Analiza
dostarczonej dokumentacji.
3. Badanie
dziecka w zakresie uwagi i lateralizacji słuchowej przy użyciu
specjalistycznego urządzenia- audiometru (odpowiednia skalibrowanego pod metodę
Tomatisa). Mierzy ono odpowiedzi dziecka na poszczególne częstotliwości,
zdolność do rozróżniania dźwięków oraz dominację ucha.
4. Inne
metody diagnostyczne (w zależności od potrzeb).
Na podstawie wyników testów
opracowywany jest indywidualny program terapeutyczny ściśle dostosowany do
potrzeb dziecka. Dziecko przez specjalne słuchawki słucha materiału dźwiękowego
odpowiednio przetworzonego przez urządzenie zwane „elektronicznym uchem”-
idealny model ludzkiego ucha. Ćwiczy ucho w taki sposób, aby mogło zacząć
pracować bez zakłóceń. Ćwiczenia te odgrywają stymulującą rolę również wobec
centralnego systemu nerwowego, a w szczególności kory mózgowej, które stanowi
centrum procesów myślenia. Stymulacja ucha odbywa się poprzez dźwięki o określonej, zróżnicowanej częstotliwości.
Poprawa umiejętności słuchania i komunikowania
się daje w efekcie polepszenie samopoczucia i wzrost wiary w samego siebie oraz
własne możliwości. Trening pozytywnie wpływa również na umiejętność
zapamiętywania, uczenia się, w tym także na zwiększenie skuteczności nauki
języków obcych.
Długość trwania programu
terapeutycznego różni się w zależności od nasilenia deficytów dziecka oraz jego
reakcji na stosowaną stymulację. Minimalny czas trwania treningu słuchowego
obejmuje dwa etapy. Pierwszy etap składa się z 30 godzi słuchania (15 dni, po dwie
godziny dziennie).
Drugi etap rozpoczyna się po
4-8 tygodniowej przerwie i trwa 15 godzin. Oprócz biernego słuchania obejmuje
on także aktywną pracę z mikrofonem w której uczestniczą również dzieci
niemówiące. Jego celem jest zwiększenie świadomości samokontroli dźwięków,
polepszenie płynności mowy lub jej zapoczątkowanie.
W zależności od postępów
dziecka możliwe jest przedłużenie terapii o kolejne, siedmiodniowe etapy.
Przebieg procesu terapeutycznego jest na bieżąco monitorowany. Testy uwagi i lateralizacji
słuchowej powtarzane są przed i po zakończeniu każdego etapu terapii.
Efekty:
1. Poprawa
w zakresie umiejętności szkolnych: czytania, pisania, zmniejszenie liczby
popełnianych
błędów ortograficznych, lepsze zapamiętywanie.
2. Poprawa
koncentracji i uwagi.
3. Wzbudzenie
motywacji do komunikowania się.
4. Poprawa
w zakresie sprawności posługiwania się mową.
5. Poprawa
rozumienia języka.
6. Zmniejszenie
nadwrażliwości na dźwięki oraz inne bodźce sensoryczne.
7. Zwiększenie
zdolności do koncentrowania uwagi.
8. Polepszenie
koordynacji ruchowej i równowagi, co wzmacnia efekty rehabilitacji ruchowej i
metody
Integracji Sensorycznej.
9. Skuteczniejsze
radzenie sobie z emocjami i stresem.
10. Lepsze
wykorzystywanie posiadanych możliwości.
Należy pamiętać, iż system
nerwowy potrzebuje czasu na zintegrowanie i „przetwarzanie” tego czego
„nauczył” się podczas treningu słuchowego. Dlatego też efekty terapii nie muszą
pojawić się natychmiast po jej zakończeniu. Niekiedy potrzeba dłuższego czasu,
aby zauważalne były wyraźne zmiany w funkcjonowaniu dziecka.
Sprzęt
wykorzystywany podczas terapii
W Sentidos prowadzimy terapię metodą
Tomatisa na profesjonalnym certyfikowanym sprzęcie (dźwięk przetwarzany w
sposób analogowy) zakupionym w Centrum Audio-Psycho-Fonologii. Terapeuci
prowadzący trening metodą Tomatisa uzyskali wszystkie niezbędne kwalifikacje
do sprawdzenia diagnozy i terapii.